Tại Việt Nam, cá La Hán được nuôi rất phổ biến vì có hình dáng và màu sắc đẹp mắt, thân hình lấp lánh ánh trân châu và đặc biệt là chiếc đầu gù to cực đáng yêu. Cá La Hán không khó nuôi nhưng loài cá này cần ở trong môi trường tốt mới có thể sinh trưởng và phát triển khỏe mạnh. Cùng chúng tôi tìm hiểu tất tần tật từ a – Z về giống cá La Hán này ngay trong bài viết bên dưới nhé.
Giới thiệu về cá La Hán
Nguồn gốc và đặc điểm
Cá La Hán được biết đến lần đầu tiên tại Malaysia trong những năm 1990 – 2000. Chúng có tên tiếng Anh là Flowerhorn, thuộc bộ Perciformes, họ Cichlidae. Loài cá này do người Đài Loan lai tạo nên với mong muốn khám phá bí quyết lai tạo cá hồng két với một số giống cá thuần chủng của châu Mỹ cùng các chủng loại cá khác. Sau 1 năm, cá La Hán bắt đầu được nhiều người biết đến và nhân giống rộng rãi, nhanh chóng trở thành một trào lưu. Ngày nay, chúng rất được yêu thích tại các nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Việt Nam… và một vài quốc gia khác ở châu Mỹ và châu Âu.
Cá La Hán trưởng thành có chiều dài khoảng 25 – 30cm, màu sắc trên thân vô cùng sặc sỡ với nhiều màu như: ánh xanh, đỏ hồng, đỏ rồng, ánh vàng, ánh bạc, đen đậm, đen xám, ngũ sắc… Đây là loại cá ăn tạp, có hình thức sinh sản đẻ trứng và sống ở mọi tầng nước. Cá La Hán có sức khỏe tốt, ít bệnh, tuổi thọ trung bình lên đến 10 năm tùy điều kiện chăm sóc.
Các loại cá La Hán đẹp được nuôi phổ biến hiện nay
Con người đã lai tạo thành công hơn 60 loài cá La Hán nhưng 5 loài dưới đây được ưa chuộng nhiều nhất:
Cá La Hán kim cương (La Hán phúc lộc thọ)
Được lai tạo giữa dòng cá rồng xanh và cá châu kim cương nên loài cá này có thân hình tương đối tròn, vây châu rõ nét màu xanh đậm, trải dài từ mang xuống chân đuôi. Thân hình của chúng được bao phủ bởi những hạt châu trắng xinh xắn.
Đầu cá La Hán kim cương phình to, tròn và đưa về phía trước. Mắt chúng thường có màu đỏ, 2 bên má màu vàng. Phần đuôi xẹp, kích thước cơ thể không quá lớn.
Cá La Hán thái đỏ
Đây là giống cá được lai tạo chủ yếu bên Thái Lan. Đặc điểm nổi bật nhất của chúng là có vảy dạng sợi, kết dính vào nhau gọi là châu bệt. Những cá thể có châu bệt toàn thân vô cùng quý hiếm, được gọi là ha hán ngũ sắc.
Thân hình cá La Hán thái đỏ nhỏ gọn, có nhiều châu phát sáng, vây đuôi xòe to tạo sự uyển chuyển và nhẹ nhàng khi bơi. Phần gù đầu của chúng không lớn và hầu hết các cá thể đực đều bị vô sinh.
Cá La Hán trân châu
Cá La Hán trân châu vẫn duy trì đủ các đặc điểm của giống La Hán đời đầu những có nhiều vảy óng ánh màu xanh dương, xanh lục hoặc bạc phủ khắp cơ thể. Về cơ bản, trên thị trường sẽ chia chúng thành 2 loại là nền xanh và nền đỏ dựa vào màu nền. Ngoài ra, cá La Hán trân châu còn được phân theo các loại châu là châu sợi và châu hột. Đặc biệt, những cá thể có châu lan lên tới đầu sẽ có tên gọi là châu quấn đầu.
Cá La Hán thái silk
Xuất hiện tại nước ta từ năm 2008, cá La Hán thái silk có nguồn gốc từ Thái Lan. Dòng cá này không có chữ hoặc sợi châu dài, vảy của chúng thường có màu ánh xanh hoặc bạc. Nhìn chung, cá La Hán thái silk mang nhiều nét đặc trưng của dòng trân châu nhưng có màu sắc khác biệt. Những chú cá thuộc dòng này nếu có đầu lớn thì là loại hiếm.
Cá La Hán phượng hoàng lửa
Từ tên gọi đã biết màu chủ đạo của loài cá này là đỏ rực. Chúng có tên tiếng anh là “Red Phoenix” hay “Fiery/Fire Phoenix”. Hiện nay thông tin về cá La Hán phượng hoàng đỏ rất ít vì chúng khá khó lai tạo.
Cách chăm sóc và nuôi dưỡng cá La Hán
Môi trường sống
- Cá La Hán chỉ sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện nhiệt độ nước đạt từ 25 – 30 độ C, độ pH duy trì trong khoảng 7 – 8.
- Hồ nuôi cá La Hán phải có kích thước tối thiểu là 0.6m x 0.3m x 0.4m. Hạn chế trồng các cây thủy sinh hoặc trang trí hồ bằng đá vì cá La Hán có thể bị thương khi va phải.
Thức ăn và khẩu phần ăn
- Thức ăn của cá La Hán rất đa dạng từ đồ tươi sống đến thực phẩm dạng viên, đông lạnh… chúng đều có thể ăn.
- Khẩu phần ăn của cá La Hán cần được xác định rõ ràng. Đối với cá bột, bạn nên chia thành nhiều bữa nhỏ, không cho ăn quá no. Còn cá lớn thì chỉ cần cho ăn 2 bữa/ngày với lượng vừa đủ.
Cách nuôi dưỡng cá La Hán
- Nước nuôi cá La Hán nên thay khoảng 1 – 2 lần/tuần, mỗi lần thay cần cho một chút muối vào nước để tăng khả năng diệt khuẩn và ngăn chặn các loài ký sinh trên cá.
- Ánh sáng màu hồng tím sẽ giúp sức khỏe cá La Hán tốt, vảy cứng cáp và màu sắc cũng tươi đẹp hơn. Đèn nên được bật mỗi ngày từ 8 – 12 giờ là tốt nhất.
- Cá La Hán thường được nuôi một mình, nếu nuôi chung bạn cần ngăn chúng ra bằng một tấm kiếng để tránh xô xát, đồng thời kích thích cá tiết hormone làm phần đầu to lên.
Cách nhân giống cá La Hán đúng chuẩn
Chuẩn bị
Cá La Hán được 1 năm tuổi sẽ bắt đầu phát dục. Lúc này, bạn cần chọn 1 cặp cá bố mẹ khỏe mạnh để giao phối cho chúng. Cách chọn cá La Hán sinh sản như sau:
- Cá cái: chọn những con nhanh nhẹn, khỏe mạnh, kích thước nhỏ hơn con đực.
- Cá đực: ưu tiên những con to khỏe, màu sắc đẹp rực rỡ.
Cho phối giống
Thả cá La Hán bố mẹ vào bể riêng để chúng gần gũi nhau. Cá La Hán sẽ tự làm ổ và đẻ trứng lên các giá thể có sẵn. Sau 2 giờ cá cái đẻ xong, tiến hành tách riêng cá bố mẹ ra, tránh tình trạng cá con bị ăn thịt.
Nuôi cá bột
Trứng sẽ nở thành cá bột sau 48 giờ. Bạn nuôi chúng bằng vụn thức ăn hoặc các loại vi sinh đều được. Khi cá bột lớn hơn, chúng có thể ăn uống bình thường.
Bệnh thường gặp ở cá La Hán và cách điều trị
Cá La Hán bị mụn ở đầu
- Dấu hiệu nhận biết: cá La Hán có các mụn, lỗ nhỏ trên đầu. Những mụn này thường có màu trắng và dịch nhầy. Khi mắc bệnh, cá thường đi ngoài ra phân trắng dài thành từng sợi mảnh.
- Nguyên nhân: do ký sinh trùng Hexamita gây ra. Nếu chất lượng nước kém hoặc chế độ ăn không hợp lý, cá La Hán sẽ dễ mắc bệnh này.
- Cách điều trị: cách ly cá La Hán bị mụn ở đầu qua hồ riêng. Cho Metronidazole (7mg/lít nước) hoặc Dimetridazole (5mg/lít nuớc) vào bể cách ly, sau 3 ngày sẽ thêm thuốc như vậy lần nữa. Song song với đó, bạn cần thay từ 20 – 30% nước giữa các lần điều trị để đảm bảo sự trong lành của nước. Trong thời gian này cá có thể bỏ ăn nhưng nếu chữa trị đúng cách và kịp thời thì chúng sẽ nhanh khỏe lại.
Cá La Hán bị viêm da
- Dấu hiệu nhận biết: xuất hiện các vết loang sưng đỏ ngày càng lớn trên cơ thể của cá.
- Nguyên nhân: nguồn nước ô nhiễm nặng tạo điều kiện cho nấm và ký sinh trùng bám vào da cá, khiến cá bị ngứa toàn thân và phải cọ xát vào đáy hồ hoặc các vật thể khác, từ đó làm tổn thương da.
- Cách điều trị: thường xuyên thay nước cho hồ cá, dọn dẹp các vật sắc nhọn có trong hồ. Sau đó, cho thuốc kháng khuẩn như Methylene xanh hoặc Acriflavine theo liều lượng 3mg/lít nước vào hồ để chữa trị cho cá. Cách 3 ngày sẽ thay 50% nước trong hồ và thêm thuốc 1 lần.
Cá La Hán bị mất thăng bằng
- Dấu hiệu nhận biết: cá La Hán nằm nghiêng một bên, mình cong lại do xương sống bị tổn thương. Trên mình cá xuất hiện bệnh viêm da.
- Nguyên nhân: nếu không phải khuyết tật do di truyền thì cá La Hán bị mất thăng bằng là do suy dinh dưỡng hoặc các cơ, vùng xung yếu của cá bị tổn thương.
- Cách điều trị: hiện nay chưa có phương pháp chữa trị hiệu quả bệnh này của cá La Hán nhưng bạn cũng có thể thử cách thay nước trong hồ mỗi ngày, đút thức ăn cho cá bằng tay và đỡ cá về vị trí cân bằng. Việc này sẽ tốn nhiều thời gian mới có thể thành công.
Cá La Hán bị lủng đầu
- Dấu hiệu nhận biết: phần đầu cá có những lỗ nhỏ lõm vào, cá không ăn nhiều, bụng hóp lại, chỗ bị lủng bài tiết ra chất màu trắng bợt. Thời gian sau chỗ lủng sẽ ngày càng nghiêm trọng, các chứng bệnh khác bắt đầu xuất hiện và cá có thể chết.
- Nguyên nhân: do dinh dưỡng hoặc ký sinh trùng gây ra.
- Cách điều trị: nếu do dinh dưỡng thì cần bổ sung vitamin A, D3 và chất quặng vào khẩu phần ăn của cá La Hán. Trường hợp cá bị lủng đầu do ký sinh trùng, bạn cần thay nước, đảm bảo môi trường sống của cá trong lành và dùng thuốc theo liều lượng của người có chuyên môn để điều trị.
Cá La Hán bị đốm trắng
- Dấu hiệu nhận biết: xuất hiện các đốm trắng hoặc nốt màu vàng nhỏ trên cơ thể cá. Những cá thể bị nhiễm bệnh sẽ không ngừng cọ mình vào thành hồ, gây tổn thương và khiến da có những u nang trắng nhỏ.
- Nguyên nhân: nhiệt độ và độ pH trong hồ cá thay đổi đột ngột.
- Cách điều trị: pha muối vào nước hồ theo liều lượng 3 – 5g/lít, đồng thời duy trì nhiệt độ ở mức 30 độ C đến khi cá hết bệnh. Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng Malachite green 0,1 – 0,2mg/lít, Methylene xanh 2mg/lít để tắm cho cá từ 3 – 5 ngày. Các thuốc trị đốm trắng ở cá La Hán rất nhiều, bạn chỉ cần mua về và điều trị cho cá của mình là được.
Hy vọng những thông tin chi tiết về cá La Hán chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn tự tin hơn khi tham gia thú vui tao nhã nuôi cá. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác về cách chăm sóc, nuôi dưỡng các giống cá cảnh nhé!
